Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA)
Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (İngilizce: United Nations Population Fund, kısaca UNFPA), Birleşmiş Milletler'in üreme sağlığı ve nüfus konularında faaliyet gösteren kuruluşudur. UNFPA, tüm kadınların, erkeklerin ve gençlerin sağlıklı bir yaşam sürme ve üreme haklarına sahip olmalarını sağlamayı amaçlar.
Tarihçe
UNFPA, 1969 yılında kurulmuştur. Kuruluş amacı, gelişmekte olan ülkelere nüfus planlaması konusunda yardım etmek ve üreme sağlığı hizmetlerini geliştirmektir. İlk yıllarında nüfus artışı sorunlarına odaklanan UNFPA, zamanla üreme sağlığı, cinsiyet eşitliği ve kadınların güçlenmesi gibi daha geniş bir yelpazede çalışmaya başlamıştır.
Amaçları ve Faaliyet Alanları
UNFPA'nın temel amaçları şunlardır:
- Üreme Sağlığı: Herkesin, özellikle de kadınların ve gençlerin, üreme sağlığı hizmetlerine erişimini sağlamak. Bu, aile planlaması, doğum kontrol yöntemleri, güvenli doğum hizmetleri ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların (CYBE) önlenmesini içerir.
- Cinsiyet Eşitliği ve Kadınların Güçlenmesi: Kadınların ve kız çocuklarının haklarını savunmak, toplumsal cinsiyet eşitsizliği ile mücadele etmek ve kadınların eğitim, istihdam ve karar alma süreçlerine katılımını desteklemek.
- Gençlerin Güçlenmesi: Gençlerin ihtiyaçlarına yönelik programlar geliştirmek, gençlerin cinsel sağlık ve üreme sağlığı konularında bilinçlenmesini sağlamak ve gençlerin toplumsal hayata aktif katılımını teşvik etmek.
- Nüfus ve Kalkınma: Nüfus verilerini analiz ederek kalkınma planlamasına katkıda bulunmak, nüfus dinamiklerinin sürdürülebilir kalkınma üzerindeki etkilerini incelemek ve nüfus politikalarının geliştirilmesine destek olmak.
- İnsani Krizlere Müdahale: Doğal afetler, savaşlar ve diğer insani krizlerde etkilenen kadınların ve kız çocuklarının üreme sağlığı ihtiyaçlarını karşılamak ve cinsel şiddeti önlemek.
UNFPA, bu amaçlara ulaşmak için çeşitli faaliyetler yürütür:
- Program Geliştirme: Üye ülkelerde üreme sağlığı ve nüfus konularında programlar geliştirmek ve uygulamak.
- Teknik Yardım: Üye ülkelere nüfus politikaları, üreme sağlığı hizmetleri ve veri toplama konularında teknik yardım sağlamak.
- Araştırma: Nüfus, üreme sağlığı ve cinsiyet eşitliği konularında araştırmalar yapmak ve bu bilgileri politika yapıcılarla paylaşmak.
- Savunuculuk: Üreme sağlığı ve kadın hakları konularında farkındalık yaratmak ve bu konularda politika değişikliklerini desteklemek.
- Ortaklıklar: Hükümetler, sivil toplum kuruluşları, özel sektör ve diğer Birleşmiş Milletler kuruluşları ile işbirliği yapmak.
Finansman
UNFPA, gönüllü bağışlarla finanse edilir. Başlıca kaynakları hükümetler, vakıflar, özel sektör ve bireylerdir.
Eleştiriler
UNFPA, özellikle kürtaj konusundaki tutumu nedeniyle bazı kesimler tarafından eleştirilmektedir. Bazı eleştirmenler, UNFPA'nın kürtajı teşvik ettiğini veya zorla kürtaj uygulamalarına destek verdiğini iddia etmektedir. UNFPA ise, kürtajı teşvik etmediğini ve kadınların kendi üreme sağlığı kararlarını özgürce verebilmelerini savunduğunu belirtmektedir.
Türkiye ve UNFPA
Türkiye ile UNFPA arasındaki işbirliği uzun yıllara dayanmaktadır. UNFPA, Türkiye'de üreme sağlığı, cinsiyet eşitliği ve gençlerin güçlenmesi konularında çeşitli projeler yürütmektedir.
Dış bağlantılar